ઉખાણાં પહેલાના સમયમાં એક ગમ્મતનું સાધન હતું, પણ સમય જતા આમાં પરિવર્તન જોવા મળ્યું. હવે ઉખાણાં મજા આપવાની સાથે સાથે બૌદ્ધિક ક્ષમતા પણ વધારે છે. તેથી અમે અહીં ફળના ઉખાણાં બાળકો માટે દર્શાવ્યા છે.
અહીં અમે અવનવા ઉખાણાં તેના જવાબ સાથે દર્શિત કર્યા છે. તેમાં તમે જવાબ પહેલા મનમાં વિચારી શકો છો. પછી તેને ચકાસવા માટે નીચે દર્શાવેલ જવાબ જોઈ શકો છો.
મુખ્ય રીતે નાના બાળકોને ધ્યાનમાં રાખતા અહીં ઉખાણાં આપવામાં આવેલા છે. તેમાં પણ ખાસ કરીને અહીં ફક્ત ફળના ઉખાણાં જ દર્શાવ્યા છે. જેના થકી તેઓના મગજમાં ફળો અંગેનું જ્ઞાન વધુ મજબૂત થઇ શકે.
મજાના ફળના ઉખાણાં બાળકો માટે
પોસ્ટમાં દર્શાવેલ તમામ ઉખાણાં શૈક્ષણિક પ્રવૃત્તિઓ, સ્પર્ધાઓ અને મોજમસ્તી માટે એકદમ યોગ્ય છે. કોઈ રમતમાં તમે કોઈને અઘરો સવાલ પૂછવા માંગતા હોય તો પણ ઉખાણાઓનો સહારો લઇ શકો છો.
ફળ આધારિત ગુજરાતી ઉખાણાં
ખાસ કરીને ફળ આધારિત ઉખાણાં (Fruit Based Ukhana) તો નાનાં બાળકો માટે શૈક્ષણિક અને મજેદાર બંને છે. આવા ઉખાણાં દ્વારા બાળકો ફળોના નામ, રંગ, સ્વાદ અને લક્ષણો સરળતાથી યાદ રાખી શકે છે.
લાલ લાલ ગાલ જેવો રંગ,
મીઠો એવો કે જાયે ભંગ.
જવાબ: સફરજન (સેબ)
પીળા રંગની અને લાજવાબ સ્વાદમાં
છતાં પણ બધાના દિલમાં ઝૂંડી જાઉં.
જવાબ: કેરી
હું છું પીળો, છાલ મારી પાતળી,
દૂરથી જોવો તો લાગે ચમકતી લટલી.
જવાબ: કેલા
બહારથી લીલું, અંદરથી લાલ,
મીઠી એવી કે ભૂલી જાવ જમાલ.
જવાબ: તરબૂચ
નાનકડું હું ફળ, ચમકું ગુલાબી,
મારું જ્યાવં જોઈને છોકરી બોલે “વાહ ભાઈ વાહ!”
જવાબ: દ્રાક્ષ
પાકે તો થાઓ હું ગુલાબી,
છાંટો મારશો તો નાની મોટી લાડલી.
જવાબ: જાંબુ
તીખું છું હું, છતાં છું ફળ,
મારો રસ તમારું મોઢું ખોલાવેછે તળ તળ.
જવાબ: લીબુડો (લીંબુ)
પાળીમાં રહું ને છૂપાઈ જઈએ,
ફાંકા મારવો હોય તો ચમચી લઇએ.
જવાબ: પાપૈયું
મોટા ઝાડ પર હું ઊછરું,
શરીર માટે ખૂબજ પોષણભર્યું.
જવાબ: જામફળ
ઘટઘટ હું પડું બાટલીમાં,
મીઠો રસ ભરેલો ઘાટમાં ઘાટ.
જવાબ: આંબાનો રસ
ગુજરાતી ફળના ઉખાણાં
અવિશ્કાર અને મનોરંજનથી ભરેલી ગુજરાતી ભાષાની સુંદર પરંપરા છે ઉખાણાં. બાળકોથી લઈ મોટા સુધી દરેક ઉખાણાં દ્વારા શીખવામાં, રમવામાં અને વિચારવામાં આનંદ મેળવે છે. તેથી અમે અહીં આવા જ કેટલાક મજાના ઉખાણાઓ દર્શાવ્યા છે.
મારું નામ લઉં તો આવે પાણી,
ખાઈ લઈએ તો થાય જીભે ગાની.
જવાબ: કેરી
હું તો નાનકડું, પણ કામ ધમાકેદાર,
રસમાં મીઠો, છાલમાં ખટાશ વારંવાર.
જવાબ: નારંગી
મારું રસ લ્યો ને ગરમી ભૂલો,
મારું નામ બોલતા જ ઠંડક જમાવો.
જવાબ: તરબૂચ
સૂકા સ્વરૂપે ભેગો આવે,
લાડુ કે શીરો જ્યાં પણ બને.
જવાબ: કીસમિસ (દ્રાક્ષ)
ઘણા બીજો, સફેદ અંદર,
ઘણા કહેશે “હું નહીં ખાઉં પણ લાવજે સરદાર!”
જવાબ: અનાર
મારું પતળું શરીર ને પીળો રંગ,
મારું નાવ લઈને કરે બધું ભંગ.
જવાબ: કેળું
મોટું શરીર, છાલ ઘાસ જેવી,
જ્યારે કાપું ત્યારે વાત આવે રસની.
જવાબ: કોશંબેર (મોસંબી)
પાકે લાલ થાય, પણ બીજ ભરે ભારે,
રસ્તા પર વેચાય ઠંડા અને સરસ વારે.
જવાબ: દાળમ (અનાર)
છાંટો મારી ખાવું તો મઝા આવી જાય,
અમે જ શાકભાજી નહી, ફળ તરીકે પણ ચાલ્યા જાય.
જવાબ: ટમેટું
છાલ મારી કાળી કે જાંબલી,
પણ અંદરથી હું એકદમ લીલી.
જવાબ: જામફળ
નાના બાળકો માટે ઉખાણાં
ઉખાણાં બાળકોની ભાષા પર પકડ મજબૂત કરે છે અને સાથે સાથે વિચારશક્તિ પણ વિકસાવે છે. શિક્ષકો અને માતાપિતાઓ માટે પણ આ ઉખાણાં બાળકોમાં શીખવા માટે ઉત્સુકતા અને ચતુરાઈ જગાડે છે.
ખાવું છું મીઠું ને રંગ છું કાળું,
જેઠમાં ઊગું ને મારું ઝાડ ઊંચું ચાલું.
જવાબ: જામફળ
અંદર કઠણ ને બહારથી કાચું,
ખાવામાં આવું એ માટે ઊંચું.
જવાબ: નાળિયેર
પાકે લાલ, લીલી છાલ,
ખાવું છું એ ભીતર થી ખટમીઠું ભલ ભલાલ.
જવાબ: બોર
મારું ફળ તો મોજ કરાવે,
રસ પીવો તો મન ઠંડક પામે.
જવાબ: નારીયેળ નું પાણી
હું છું નાનકડું, લાલ કે પીળું,
પાકું તો ખાવામાં મીઠું ને ઝીલું.
જવાબ: ચીકુ
પાકું તો લાલ, અંદર ખાંડ જેવાં દાણા,
સૌના મન ભાવે એવું મારું નાણા.
જવાબ: અનાર
લીલું ઝાડ, ઉંચા ડાળ,
મારું ફળ તો કાપી ખાવાનાં ચાલ.
જવાબ: પપૈયું
ભલે છોટું ફળ, પણ મીઠું ઘણું,
ગરમીમાં મને ખાધાં વગર ન થાય ધણું.
જવાબ: દ્રાક્ષ
અંદરથી લીલું, બીજ ઘણાં ભરી,
કાપીને ખાવું તો મીઠું પડે ભારે.
જવાબ: કેવી (કિવી)
મારું નામ લો તો મોં થાય ખાટું,
નમક છાંટો તો બને મજાનું પાકું.
જવાબ: લીબુડું (લીંબુ)
અનોખા તદ્દન નવા ઉખાણાં
ગુજરાતી ભાષા એ મીઠાશ અને સર્જનાત્મકતાથી ભરપૂર છે. તેમાં ઉખાણાંની પરંપરા અનાદિકાળથી ચાલી આવી છે. ઉખાણાં માત્ર મજા માટે જ નહીં, પણ શીખવા માટે એક અસરકારક સાધન છે. બાળકો માટે ખાસ કરીને ફળ આધારિત ઉખાણાં શૈક્ષણિક રીતે ખૂબ ઉપયોગી છે.
લીલું લટકું, પાંદડામાં છુપાય,
પાકે લાલ થાય, પણ બીજોથી ભરાય.
જવાબ: અનાર (રાસભરી)
મારું ફળ નાનું ને મીઠું ભરોસે,
સૂકા રૂપે આવે લાડવા કે શીરોનાં ઘોસે.
જવાબ: મનુકા / દ્રાક્ષ (કીસમિસ)
મારું શરીર છે થોડું વાળું,
પાકું થઈ જાય તો મોઢું થાય ખાળું.
જવાબ: જાંબુ
છાંયાવાળું ઘર અને પીળો જ કાંસ,
મેં તમને આપી ગરમીમાં ઠંડક અને ઉલ્લાસ.
જવાબ: નાળિયેર
લીલું છે શરીર, અંદરથી સફેદ,
ખાધાં પછી થાય આનંદ અનંત મહેત.
જવાબ: કાચું નાળિયેર
બહારથી લીલું, અંદરથી પીળું,
મીઠી ખુશબૂ આવી જાય ઝીલું.
જવાબ: કેરી
બીજ હોય એક, લાલ રંગ શણગાર,
સૌના દિલમાં વસે હું પ્રેમભર્યું ઉપહાર.
જવાબ: આંબા (અલ્ફોન્સો)
આંબાથી નાની, દેખાય રાયતી,
અંદર રસ જેવો ખમ ખમ થાયતી.
જવાબ: જાંબુ
ઉંદર નાંખે દાંત ને છાલ પડે ઊડી,
બીજના બદલે જોવો તો મીઠી ઘૂડી.
જવાબ: દ્રાક્ષ
નેજરે ન મળું, છૂપું ઝાડમાં ઊંચા,
છતાં ગરીબ હોય કે ધનવાન – મને ખાવા ઊંચા.
જવાબ: બોર
ઉખાણાં અને તેના જવાબ ફોટા
ફળોના ઉખાણાં બાળકોને ફળોમાં રસ લેવામાં, આયર્ન, વિટામિન જેવી પોષક માહિતીમાં રસ જગાડવામાં પણ ઉપયોગી બની શકે છે. સર્જનાત્મક ઉખાણાં દ્વારા ગુજરાતી ભાષા પ્રત્યે પ્રેમ વધે છે, અને તેનાથી ભાષાની મીઠાશ પણ બાળમન સુધી પહોંચી શકે છે.
નાનકડું ફળ, છતાં કામ કરે મોટું,
ગરમીમાં થાળીમાં લાગું હું ખોટું?
જવાબ: દ્રાક્ષ
પાકું તો લાલ, છાલ મારી લીલી,
મીઠી એવી હું, રસમાં ભીલી.
જવાબ: બોર
ન કાચું ખાય, ન ચોખ્ખું પીવે,
મારું નામ લેતાં મોં ખાટું થઈ જાય.
જવાબ: લીંબુ
નાનકડું ને કાળું, ખાધા પછી મન ભાળું,
મીઠું એટલું કે જીભ બોલે “આ લાવું વારું વારું!”
જવાબ: જામફળ
છાલ મારી કાળી ને અંદરથી પીળી,
સૂકા રૂપે હોઉં તો મીઠાઈમાં દિલી.
જવાબ: ખજુર
મીઠું, ખટ્ટું, પીળું રૂપ,
હું છું એવું એક રસાળ ગુણભર્યું ફળરૂપ.
જવાબ: નારંગી
લીલું છું છાલથી, અંદરથી લાલ,
મારો રસ પી લો, મન થઈ જાય નિહાલ.
જવાબ: તરબૂચ
સફેદ દાંત જેવા દાણા,
ફળનું તો હું તાજું ખજાનો ખરા.
જવાબ: અનાર
ખાધા પછી બીજ મોઢે ચોંટી જાય,
તેનાથી જ તમારા દાંત ધોવાઈ જાય.
જવાબ: જામફળ
મીઠું પણ નથી, ખાટું પણ નથી,
મારી આંખે જોઈ લેશો તો રંગીન ઘડી હશે.
જવાબ: કિવી
આશા કરુ છુ મજાના ફળના ઉખાણાં બાળકો માટે વિશેની તમામ માહિતી સારી રીતે આપી શકી છુ. તો મળીએ નવી પોસ્ટમાં એક રસપ્રદ માહિતી સાથે ત્યાં સુધી ટેક કેયર.
